Laser Μυωπίας, Υπερμετρωπίας, Αστιγματισμού

Είναι οι πιο διαδεδομένες επεμβάσεις για την διόρθωση της μυωπίας, της υπερμετρωπίας και του αστιγματισμού.

Στηρίχθηκαν στο γεγονός ότι η αλλαγή της κυρτότητας της πρόσθιας επιφάνειας του οφθαλμού, δηλαδή του κερατοειδή, μπορεί να αλλάξει τη διαθλαστική κατάσταση του οφθαλμού. Οι ίδιες επεμβάσεις είχαν ξεκινήσει εδώ και πολλές δεκαετίες, με τους πρωτοπόρους οφθαλμιάτρους, Baraquer στην Ισπανία και Fyodorov στη Ρωσία, χωρίς όμως ικανοποιητικά αποτελέσματα, λόγω των μηχανικών εργαλείων (π.χ. νυστέρια) που χρησιμοποιούσαν και με τα οποία δεν μπορούσαν να πετύχουν την μεγάλη ακρίβεια που απαιτούσαν οι λεπτοί και ευαίσθητοι ιστοί του οφθαλμού. Την τελευταία 20ετία, το laser αντικατέστησε τα μηχανικά εργαλεία, και με την βοήθεια των ηλεκτρονικών υπολογιστών, παρέχει αποτελέσματα μεγάλης ακριβείας.

Το Laser είναι μια μονόχρωμη φωτεινή ακτίνα που χρησιμοποιείται με διάφορους τρόπους στην οφθαλμολογία, αλλά και γενικότερα στην ιατρική, ανάλογα με το μήκος κύματος αυτού.

Στις διαθλαστικές επεμβάσεις χρησιμοποιούμε κυρίως το Excimer Laser, με μήκος κύματος 193 nm. Το laser αυτό, όταν πέφτει πάνω στον κερατοειδή, διασπά τα μόρια και τα εκτινάσσει στο χώρο, χωρίς καθόλου θερμικές ή άλλες βλάβες στους γειτονικούς ιστούς. Με κάθε παλμό laser αφαιρείται και μια μικρή ποσότητα ιστού από τον κερατοειδή. Βέβαια η αφαίρεση ιστού με το laser ανέρχεται στην απίστευτη ακρίβεια του 0.25 μm (μικρό: χιλιοστό του χιλιοστού) ανά βολή, όταν μια πολύ λεπτή τρίχα έχει διάμετρο 50 μm περίπου. Επιτυγχάνεται έτσι μια ομαλή σμίλευση του κερατοειδή, κάνοντάς τον ανάλογα πιο επίπεδο ή πιο κυρτό, με αποτέλεσμα να αλλάζει η διαθλαστική του δύναμη και οι φωτεινές ακτίνες να εστιάζονται σωστά πάνω στον αμφιβληστροειδή του ματιού. Τα laser τελευταίας γενιάς με τεχνολογία Flying Spot και διάμετρο βολής μικρότερη του 1 χιλιοστού, προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας σμίλευση του κερατοειδή, ενώ η τεχνολογία Eye Tracker, που για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε από το Αμερικανικό Πεντάγωνο στον «πόλεμο των άστρων» και όπου η ακτίνα laser «κλειδώνει» και ακολουθεί τις μικροκινήσεις του οφθαλμού, προσδίδει μεγάλη ακρίβεια και ασφάλεια στις βολές.

Με τα laser μπορούμε να διορθώσουμε τις περισσότερες περιπτώσεις μυωπίας-υπερμετρωπίας-αστιγματισμού, με την προϋπόθεση ότι σε υψηλούς βαθμούς ο κερατοειδής θα έχει αρκετό πάχος. Διαφορετικά, η αφαίρεση περισσότερου ιστού για να πετύχουμε μεγαλύτερη διόρθωση, μπορεί να επηρεάσει τη δομική ακεραιότητα και τη λειτουργικότητα του κερατοειδούς. Για το λόγο αυτό, προεγχειρητικά, γίνεται πάντοτε μέτρηση του πάχους του (παχυμετρία).

Λόγω του γεγονότος ότι το laser εφαρμόζεται στο εξωτερικό μέρος του οφθαλμού, στον κερατοειδή, η υπόλοιπη δομή του ματιού παραμένει η ίδια όπως ήταν και πριν την επέμβαση.

Ο πλέον κατάλληλος χρόνος για επέμβαση, εκτός ειδικών περιπτώσεων, είναι μετά το 18ο έτος της ηλικίας και εφόσον η διαθλαστική ανωμαλία έχει παραμείνει σταθερή για δύο χρόνια. Δεν υπάρχει ανώτερο όριο ηλικίας αν και σε ηλικίες άνω των 60 ετών, άλλες χειρουργικές μέθοδοι είναι ίσως καταλληλότερες.

Αντενδείξεις για διαθλαστική χειρουργική με laser αποτελούν παθήσεις όπως ο κερατόκωνος, το ανεξέλεγκτο γλαύκωμα, η σοβαρή ξηροφθαλμία, οι σοβαρές παθήσεις του αμφιβληστροειδή, το ιστορικό οφθαλμικού έρπητα, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα νοσήματα του κολλαγόνου (π.χ. Σαρκοείδωση, Ερυθηματώδης Λύκος κ.ά.). Eπίσης πολύ λεπτός κερατοειδής ή κερατοειδής με πολύ μικρή ή πολύ μεγάλη καμπυλότητα μπορεί να αποτελέσει αντένδειξη.

Επιπλοκές, όπως σε κάθε είδους επέμβαση, θεωρητικά υπάρχουν, αλλά πρακτικά είναι ελάχιστες (κάτω του 4%) και αντιμετωπίζονται με συμπληρωματικές μικροεπεμβάσεις, όμως ο πλήρης και σωστός προεγχειρητικός έλεγχος θα αποτρέψει κάθε πιθανό κίνδυνο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι κίνδυνοι από τη χρήση φακών επαφής είναι πολύ περισσότεροι και σοβαρότεροι.

Συνδυασμός Laser και χειρουργικών επεμβάσεων

Σε πολύ υψηλούς βαθμούς μπορεί να γίνει συνδυασμός χειρουργικής επεμβάσεως και λέιζερ. Μέρος π.χ. της μυωπίας διορθώνεται χειρουργικά και το υπόλοιπο ή ο υπολειπόμενος αστιγματισμός με λέιζερ.